Türkiye’de otomotiv sektöründe tehlike çanları çalıyor. Avrupa’dan yeni bir marka yatırımı çekemeyen Türk otomotiv sanayisi, üretim gücünü korumak için umut bağladığı Çinli otomotiv üreticilerinden de ilk kötü haberi aldı.
Ekonomim’den Aysel Yücel’in haberine göre, Türkiye’de yatırım yapması için kamu nezdinde yoğun temasların yürütüldüğü Çinli markalardan biri olan Great Wall, geçen perşembe ülkedeki yatırım kararını askıya aldığını bildirdi.
Bu kararda sık değişen regülasyonlar ve artan işçilik maliyetleri de etkili olurken, yatırım yapmayı planlayan Chery, Skywell ve MG gibi diğer markalar görüşmelerini sürdürüyor. Ancak bu markalar davet aldıkları Avrupa ülkeleri yerine Türkiye’ye yatırım yapmak için “garanti” ve cazip teşvikler bekliyor. Öte yandan, yılsonunda yüzde 35 daralmanın öngörüldüğü sektörde, üretim ve ihracatta ise düşüş şimdiden başladı.
Küresel otomotiv pazarında agresif büyüme atağına geçen Çin, Japonya’yı geride bırakarak, dünyanın en büyük otomobil ihracatçısı konumuna ulaşmıştı. Birbiri ardına Türkiye’de satışa başlayan Çinli markalar, iç pazarda yerli üreticilerden pay kaparak hızlı yükselişe geçti. Bu gelişmeye paralel Türk otomotiv sanayisi yıllar sonra ilk kez 2023 yılında dış ticaret açığı verdi. Çin’in bu agresif büyümesinden kaçışı mümkün görmeyen yerli sanayiciler, Uzakdoğulu rakiplerinin Türkiye’de üretim yapmasını tek çıkış olarak görüyor. Bu konu kamunun da önemli gündemi haline geldi. Bir yandan Çin’den ithalatı yavaşlatmak için çeşitli yasal düzenlemelere imza atan hükümet yetkilileri, diğer yandan da Çinli markaları Türkiye’de fabrika yatırımına teşvik etmek için bir süredir yoğun temaslar yürütüyor. Her ne kadar ilgili bakanlık yetkilileri, Çinli markalarla görüşmelerin olumlu seyrettiğine yönelik açıklamalar yapsa da bu yatırımları Türkiye’ye çekmek o kadar kolay olmayacak. Çünkü birçok AB ülkesi de Çinlileri ülkede yatırım yapma ikna etmeye çalışırken, Türkiye’de üretim maliyetleri giderek artıyor.
2021 yılında MG markasıyla Doğan Trend Otomotiv distribütörlüğünde Türkiye pazarına giren Çin’in en büyük otomotiv üreticisi SAIC’in ardından Skywell ve Great Wall Motors, Türkiye’de yatırım yapmak için harekete geçmiş, bu konuda Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ajansı ile yapılan görüşmenin detayları ortaya çıkmıştı.
Ardından Türkiye otomotiv pazarından önemli bir yer edinen ve satışlarda önemli bir pay edinen Chery’nin yetkilileri de Türkiye’ye yatırım yapmak konusunda istekli olduklarını açıkladı, hükümet yetkilileri ile görüşmelere başladı.
SIK DEĞİŞEN REGÜLASYONLAR KARARI ETKİLEDİ
Sektöre yakın kaynakların aktardığı bilgiye göre, yaklaşık iki hafta önce Türkiye’yi ziyaret eden, yatırım koşullarını yerinde inceleyen Çinli otomotiv üreticisi Great Wall Motors, geçen perşembe günü Türkiye’deki fabrika yatırım planını askıya aldığını Türk yetkililere açıklamış.
Bu görüşmeleri yakından takip eden sektör temsilcilerinden ve sanayi çevrelerinden edinilen bilgiye göre, Çinli markanın yatırım kararından vazgeçmesinde Türkiye’de artan maliyetlerin yanı sıra regülasyonların çok sık değişmesi de etkili olmuş.
Çin’den ithal edilen araçlara çeşitli ek vergiler getiren hükümet, son olarak yayımladığı bir tebliğ ile bu ülkeden gelen elektrikli araçlara 7 farklı bölgede en az 20 servis noktası kurma zorunluluğu gibi bir takım şartlar getirmişti. Tebliğde belirsizliğin giderilmesi beklenen pek çok konu var. Great Wall Motors’un yatırımı askıya almasındaki bir diğer önemli neden de elektrikli modellerinin Avrupa’da istenilen başarıyı yakalayamamış olması. Benzinli araçlarında ise AB TİP onayı yok.
Çinli otomotiv üreticileriyle yakın temasta olan bir sektör temsilcisi, bu markaların Türkiye’ye yatırım yapmak konusunda eskisi kadar cesur olamadıklarını dile getirirken, “Yatırımcı garanti istiyor. Çünkü korkuyorlar. Ben bugün yatırım yaparım, yarın regülasyon değişir endişesi var. Regülasyonların değişmeyeceğinden emin değiller” dedi.
